Ngày 20/5, tiếp tục Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, phát biểu ý kiến về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Doanh nghiệp, đại biểu Quốc hội Hà Sỹ Đồng (đoàn Quảng Trị) đánh giá, việc bổ sung quy định “chủ sở hữu hưởng lợi” để phù hợp với các cam kết về phòng, chống rửa tiền là rất cần thiết. Tuy nhiên, đây là vấn đề khó vì tiêu chí xác định chủ sở hữu hưởng lợi là chưa rõ ràng. Dự thảo luật quy định là sẽ giao Chính phủ quy định chi tiết về tiêu chí, nhưng đại biểu lưu ý rằng, Luật Phòng, chống rửa tiền năm 2022 cũng có khái niệm “chủ sở hữu hưởng lợi” và cũng giao Chính phủ quy định chi tiết, Chính phủ cũng đã có Nghị định 19 năm 2023 về vấn đề này, áp dụng cho các giao dịch của phía tổ chức tín dụng.

Đại biểu Hà Sỹ Đồng cho biết thêm, khi tham vấn các tổ chức tín dụng, họ cũng cho biết là các tiêu chí này còn rất chung chung và khó tuân thủ. Hiện nay, các tổ chức tín dụng vẫn dựa trên cơ sở tự khai báo của khách hàng, chủ tài khoản, chứ không có biện pháp nào để xác minh.

Đại biểu Hà Sỹ Đồng nhận thấy, nếu thực hiện quy định này khi doanh nghiệp cung cấp thông tin cho cơ quan nhà nước thì sẽ còn khó khăn hơn.

Trước mắt, xác định những trường hợp cứng, đã rõ ràng như quan hệ sở hữu trực tiếp hoặc gián tiếp từ 25% vốn trở lên nhất định phải khai báo, nếu không khai báo sẽ bị xử phạt. Còn các trường hợp tiêu chí là định tính như cá nhân có quyền chi phối thì có quy định yêu cầu khai báo, nhưng trước mắt không xử phạt khi doanh nghiệp khai báo không đầy đủ. Và sau này, khi cơ quan nhà nước có quy định hoàn thiện hơn về khái niệm chủ sở hữu hưởng lợi thì mới đưa quy định xử phạt.

Cùng quan tâm đến dự án Luật, đại biểu Quốc hội Trần Thị Nhị Hà (đoàn Hà Nội) cho rằng, Nghị quyết 68-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân đã yêu cầu rất rõ ràng, khuyến khích chuyển đổi hộ kinh doanh sang mô hình hoạt động doanh nghiệp, xóa bỏ hình thức thuế khoán đối với hộ kinh doanh, chậm nhất trong năm 2026.

Trong khi đó, hiện nay khu vực kinh tế tư nhân có khoảng 5 triệu hộ kinh doanh và hơn 940.000 doanh nghiệp, tức là hộ kinh doanh đang chiếm tỷ trọng rất lớn. Đại biểu nhận thấy, Luật Doanh nghiệp hiện hành và dự thảo Luật đều chưa đề cập đến việc cải cách mô hình hộ kinh doanh.

Đại biểu Quốc hội Trần Thị Nhị Hà nhận thấy, Luật Doanh nghiệp hiện hành còn vướng mắc là vẫn duy trì mô hình doanh nghiệp tư nhân, một loại hình kinh doanh do một cá nhân làm chủ, chịu trách nhiệm vô hạn bằng toàn bộ tài sản của mình và không có tư cách pháp nhân. Theo quy định hiện nay, doanh nghiệp được phân chia thành hai nhóm, doanh nghiệp có tư cách pháp nhân gọi chung là công ty, doanh nghiệp không có tư cách pháp nhân, doanh nghiệp tư nhân.

Trước những vướng mắc, hạn chế của quy định hiện hành, đại biểu Trần Thị Nhị Hà đề nghị, Chính phủ cần xây dựng lộ trình chuyển đổi toàn bộ hộ kinh doanh sang mô hình doanh nghiệp gắn với thời hạn xóa bỏ thuế khoán vào năm 2026 như tinh thần Nghị quyết 68-NQ/TW; ban hành Luật Doanh nghiệp tư nhân mới thay thế cho cả mô hình hộ kinh doanh và doanh nghiệp tư nhân.

Đồng thời, để áp dụng cho các mô hình kinh doanh nhỏ, siêu nhỏ, dự thảo Luật cần được thiết kế theo nguyên tắc thủ tục thành lập đơn giản, chi phí thấp, miễn kiểm toán, miễn báo cáo tài chính định kỳ nếu doanh thu dưới ngưỡng quy định, áp dụng thuế thu nhập cá nhân thay vì thuế khoán, bảo đảm công bằng và minh bạch.

Bên cạnh đó, đại biểu Trần Thị Nhị Hà cũng đánh giá cao việc dự thảo Luật Doanh nghiệp (sửa đổi) đã mở rộng quyền của viên chức tại cơ sở giáo dục đại học công lập trong việc góp vốn, quản lý, điều hành doanh nghiệp nhằm thương mại hóa kết quả nghiên cứu.

Tuy nhiên, theo đại biểu, quy định này lại đang mâu thuẫn với Điều 49 dự thảo Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo cũng trình Quốc hội trong kỳ họp này, trong đó quy định rộng hơn, bao gồm viên chức tại tất cả các tổ chức khoa học và công nghệ công lập. Điều này tạo ra sự thiếu thống nhất trong hệ thống pháp luật.

Đại biểu Trần Thị Nhị Hà lưu ý, không phải mọi cơ sở giáo dục đại học công lập đều là tổ chức khoa học, công nghệ và ngược lại. Vì vậy, đại biểu kiến nghị dự thảo Luật Doanh nghiệp cần điều chỉnh để mở rộng đối tượng, phù hợp với dự thảo Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo nhằm tránh chồng chéo, đảm bảo đồng bộ pháp luật, tạo hành lang pháp lý rõ ràng, thuận lợi cho hoạt động đổi mới sáng tạo trong khu vực công lập.

nguoncongluan.vn