Trong giai đoạn tới, chương trình cần có những định hướng đột phá nhằm phát triển bền vững.

Trong bối cảnh đất nước đang chuyển mình mạnh mẽ, vấn đề phát triển nông thôn luôn là một trọng tâm ưu tiên của Đảng và Nhà nước. Mới đây, tại hội nghị định hướng xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2026-2030, Phó Chủ tịch Quốc hội, nguyên Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan đã có những ý kiến, chỉ đạo vạch ra những định hướng chiến lược, mang tính đột phá cho giai đoạn phát triển mới của nông thôn Việt Nam. 

Không chỉ đánh giá lại những thành tựu đã đạt được mà còn đưa ra những tầm nhìn mới, sâu sắc, hướng đến xây dựng một nông thôn không chỉ giàu về vật chất mà còn mạnh về tri thức, đẹp về văn hóa và đáng sống về tinh thần.

Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan khẳng định, sau hơn một thập kỷ triển khai, Chương trình Mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới đã đạt được những thành quả vô cùng đáng tự hào. 

Từ những con đường bê tông trải dài khắp các thôn xóm, những ngôi trường học khang trang, đến những hợp tác xã hoạt động hiệu quả, chương trình đã làm thay đổi diện mạo nông thôn Việt Nam một cách toàn diện.

"Chúng ta đã có những con đường bê tông sạch đẹp, những ngôi trường khang trang, những hợp tác xã hoạt động hiệu quả," ông Lê Minh Hoan nhấn mạnh. Tuy nhiên, ông cũng lưu ý rằng, nông thôn mới không chỉ dừng lại ở những con số hay danh hiệu, "quan trọng hơn, đó là sự thay đổi trong tư duy, trong chất lượng cuộc sống và trong niềm hạnh phúc của người dân."

Nhận định này cho thấy, mục tiêu cao nhất của chương trình không chỉ là xây dựng cơ sở hạ tầng mà còn là nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người dân nông thôn, đảm bảo sự phát triển bền vững và toàn diện.

Trong bối cảnh thế giới đang thay đổi với tốc độ chóng mặt, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan đã đưa ra một quan điểm sâu sắc: "Nông thôn Việt Nam không thể mãi đi theo lối mòn cũ. Nếu bạn muốn có những điều chưa từng có, bạn phải làm những điều chưa từng làm," để khẳng định sự cần thiết phải đổi mới tư duy và hành động trong xây dựng nông thôn mới.

Nếu trước đây, chúng ta tập trung vào xây dựng hạ tầng như đường, trường, trạm, thì giờ đây, cần phải nhấn mạnh hơn đến việc xây dựng một "nông thôn tri thức" và "nông thôn có tính kết nối cao." 

Đây là một sự chuyển hướng chiến lược, thể hiện tầm nhìn xa trông rộng của người đứng đầu ngành nông nghiệp. Nông thôn mới không chỉ là những công trình vật chất mà còn là nền tảng tri thức vững chắc và sự kết nối chặt chẽ giữa con người, giữa nông thôn và thành thị, giữa Việt Nam và thế giới.

Năm trụ cột định hướng cho tương lai nông thôn mới Việt Nam

Để hiện thực hóa tầm nhìn về một nông thôn mới kiểu mẫu, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan đã đề xuất 5 định hướng trọng tâm, được ví như 5 trụ cột vững chắc để xây dựng nông thôn Việt Nam trong giai đoạn tới.

Một là, xây dựng cộng đồng nông thôn tri thức – Đưa tri thức về làng quê. Ông Hoan khẳng định mạnh mẽ vai trò của tri thức trong sự phát triển của mỗi cá nhân, cộng đồng và quốc gia. Ông nhắc lại câu nói nổi tiếng của nhà triết học Francis Bacon: "Tri thức là sức mạnh," để nhấn mạnh tầm quan trọng của việc trang bị tri thức cho người dân nông thôn.

Để đưa tri thức về làng quê, cần tiếp tục kêu gọi các địa phương xây dựng "Tủ sách nông thôn." Đây không chỉ là nơi lưu trữ sách vở mà còn là trung tâm văn hóa, học tập cộng đồng, nơi người dân có thể tiếp cận với nhiều loại tri thức khác nhau. 

"Không chỉ là những cuốn sách về kỹ thuật nông nghiệp, mà còn là những câu chuyện khởi nghiệp, những bài học về thị trường, về hợp tác xã, về kinh tế tuần hoàn," ông Hoan gợi ý về nội dung phong phú của tủ sách.

Bên cạnh đó, ông Hoan cũng đề xuất triển khai các chương trình đào tạo, huấn luyện, huy động đội ngũ chuyên gia, nhà khoa học, doanh nhân về nông thôn để chuyển giao công nghệ, hướng dẫn sản xuất và tạo ra những nghề mới phù hợp với điều kiện từng địa phương. 

Đây là những giải pháp thiết thực, giúp người dân nông thôn không chỉ dựa vào kinh nghiệm truyền thống mà còn tiếp cận với kiến thức và công nghệ mới, nâng cao năng lực sản xuất và cạnh tranh.

Hai là, phát triển kinh tế nông thôn gắn với bảo tồn và phát huy làng nghề truyền thống. Nông thôn Việt Nam không chỉ là vựa lúa, nương dâu mà còn là nơi lưu giữ những giá trị văn hóa, nghề truyền thống vô giá. 

Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan trích dẫn lời của Mahatma Gandhi: "Một quốc gia sẽ thật sự giàu mạnh khi làng mạc của họ giàu mạnh," để khẳng định vai trò quan trọng của làng quê trong sự phát triển của đất nước.

Thực tế, nhiều làng nghề truyền thống đang đứng trước nguy cơ mai một do thiếu người kế thừa và thị trường tiêu thụ. Để giải quyết vấn đề này, cần đề xuất cần hỗ trợ các nghệ nhân, thợ lành nghề kết hợp kỹ thuật truyền thống với công nghệ hiện đại để nâng cao giá trị sản phẩm. 

Đồng thời, phát triển du lịch làng nghề, biến các làng nghề thành những điểm đến hấp dẫn, thu hút du khách trong và ngoài nước.

"Chúng ta cần hỗ trợ các nghệ nhân, thợ lành nghề kết hợp kỹ thuật truyền thống với công nghệ hiện đại để nâng cao giá trị sản phẩm," ông Hoan nhấn mạnh. Phát triển du lịch làng nghề không chỉ giúp bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống mà còn tạo ra nguồn thu nhập ổn định cho người dân, góp phần phát triển kinh tế nông thôn một cách bền vững.

Ba là, thúc đẩy du lịch nông nghiệp – Khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo. Nông thôn Việt Nam sở hữu tiềm năng du lịch vô cùng lớn với những cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp, văn hóa ẩm thực độc đáo và cuộc sống thôn quê thanh bình. Cần phải khai thác tiềm năng này để phát triển du lịch nông nghiệp, du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng.

Du lịch nông nghiệp không chỉ là cơ hội để người dân nông thôn tăng thêm thu nhập mà còn là cầu nối văn hóa, giúp du khách hiểu hơn về cuộc sống và con người Việt Nam. 

Bên cạnh đó, cần khuyến khích khởi nghiệp sáng tạo trong lĩnh vực nông nghiệp và kinh tế nông thôn, tạo ra những mô hình sản xuất kinh doanh mới gắn với chuyển đổi số, thương mại điện tử, ứng dụng công nghệ trong chế biến và tiêu thụ nông sản.

"Chúng ta cần thúc đẩy du lịch nông nghiệp, du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng, giúp người dân không chỉ làm nông mà còn khai thác cảnh quan, bản sắc văn hóa để phát triển kinh tế. 

Chuyển đổi số và thương mại điện tử sẽ mở ra những thị trường mới cho nông sản Việt Nam, đưa nông sản Việt Nam vươn xa ra thị trường trong nước và quốc tế", " ông Hoan tiếp tục nhấn mạnh.

Bốn là, phát triển kinh tế trang trại, liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị. Để nâng cao năng suất và chất lượng nông sản, cần chủ trương phát triển kinh tế trang trại theo hướng hiện đại, bền vững, áp dụng công nghệ cao. Đồng thời, tăng cường liên kết giữa nông dân – hợp tác xã – doanh nghiệp, tạo ra chuỗi giá trị bền vững từ sản xuất đến tiêu thụ.

"Chúng ta cần phát triển kinh tế trang trại theo hướng hiện đại, bền vững, áp dụng công nghệ cao để nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm. Liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị sẽ giúp đảm bảo đầu ra ổn định cho nông sản, giảm thiểu rủi ro và nâng cao giá trị gia tăng cho sản phẩm nông nghiệp", ông Hoan cho biết.

Phó Chủ tịch Quốc hội cũng đề xuất Nhà nước cần có cơ chế hỗ trợ các mô hình nông nghiệp tuần hoàn, nông nghiệp xanh, giúp bà con tiếp cận vốn, kỹ thuật và thị trường. Đây là những chính sách quan trọng, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân phát triển nông nghiệp bền vững và thân thiện với môi trường.

Cuối cùng là, xây dựng một nông thôn đáng sống – Hài hòa giữa truyền thống và hiện đại. Mục tiêu cuối cùng của xây dựng nông thôn mới là xây dựng một "nông thôn đáng sống." Nông thôn đáng sống không chỉ có cơ sở hạ tầng hiện đại mà còn phải giữ gìn bản sắc văn hóa, cảnh quan thiên nhiên và xây dựng một môi trường sống trong lành, văn hóa cộng đồng gắn kết.

"Nông thôn mới không có nghĩa là đô thị hóa nông thôn. Chúng ta cần giữ gìn bản sắc văn hóa, cảnh quan thiên nhiên, nhưng đồng thời phải đưa công nghệ, chuyển đổi số, thương mại điện tử vào nông thôn để người dân nông thôn không bị bỏ lại phía sau trong kỷ nguyên số hóa," ông phân tích.

Để nông thôn thực sự là nơi đáng sống, cần phải có các hoạt động sinh hoạt tinh thần phong phú, đáp ứng nhu cầu văn hóa, giải trí của người dân. Nông thôn không chỉ là nơi để sinh tồn mà còn là nơi để tận hưởng cuộc sống, nơi con người tìm thấy niềm vui và hạnh phúc.

Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan khẳng định, xây dựng nông thôn mới không phải là đích đến mà là một "hành trình đổi mới, sáng tạo và phát triển không ngừng." Ông trích dẫn câu nói của Albert Einstein: "Không thể giải quyết vấn đề bằng chính tư duy đã tạo ra nó," để nhấn mạnh sự cần thiết phải thay đổi tư duy và cách tiếp cận trong xây dựng nông thôn mới.

Muốn nông thôn Việt Nam phát triển, chúng ta phải thay đổi cách tiếp cận, tư duy và hành động. Với sự quyết tâm của cả hệ thống chính trị, sự chung tay của các chuyên gia, doanh nghiệp, nhà khoa học và đặc biệt là sự tham gia chủ động của người dân, tin tưởng rằng, chúng ta sẽ xây dựng được một nông thôn Việt Nam phát triển, trí thức, kết nối và đáng sống.

Theo Văn phòng Điều phối nông thôn mới trung ương, thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, đến tháng 1-2025, cả nước đã có 6.250/8.014 xã (78%) đạt chuẩn nông thôn mới (tăng 9,8% so với cuối năm 2021 và đạt 97,5% mục tiêu giai đoạn 2021-2025); trong đó, có 2.275 xã (36,4%) đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao (tăng 1.172 xã so với cuối năm 2021, đạt 91% mục tiêu giai đoạn 2021-2025) và 550 xã (8,8%) đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu (tăng 507 xã so với cuối năm 2021, đạt 88% mục tiêu giai đoạn 2021-2025).

TheoHồng Liên/danviet.vn