Theo thông tin từ Hiệp hội chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), Liên minh châu Âu (EU) là một trong những thị trường tiêu thụ nhiều nhất cá tra Việt Nam trong vòng 10 năm trở lại đây. Tuy nhiên, trong 5 năm trở lại đây, số liệu của Hải quan Việt Nam cho thấy EU đang giảm dần việc nhập khẩu cá tra từ Việt Nam.

Trước đó, năm 2015, EU đứng thứ 2 trong bảng danh sách các thị trường nhập khẩu nhiều nhất cá tra Việt Nam, chỉ sau Mỹ, với kim ngạch xuất khẩu đạt 285 triệu USD.

10 năm sau, năm 2024, thị trường này đã tụt xuống vị trí thứ 4 và nhường lại thứ hạng cao hơn cho Trung Quốc và Hồng Kông (Trung Quốc), Mỹ, CPTPP. Tổng kim ngạch xuất khẩu cá tra sang EU năm 2024 đạt 161 triệu USD, giảm 5% so với năm 2023, và giảm đến 44% so với năm 2015.

Sự sụt giảm này chứng kiến ở hầu hết các phân khúc sản phẩm. Với cá tra giá trị gia tăng, năm 2015, EU nhập khẩu từ Việt Nam hơn 8 triệu USD. 10 năm sau, năm 2024, thị trường này chỉ nhập khẩu hơn 3,5 triệu USD các sản phẩm cá tra giá trị gia tăng từ Việt Nam, tăng nhẹ 3% so với năm 2023.

Trong 10 năm trở lại đây, năm 2023 chứng kiến là năm xuất khẩu cá tra giá trị gia tăng sang EU ảm đạm nhất và năm 2017 ghi nhận là năm xuất khẩu cá tra giá trị gia tăng sang EU đạt mức cao nhất.

Xuất khẩu các sản phẩm cá tra khô, đông lạnh khác (nguyên con, cắt khúc,...) năm 2024 sang EU tăng 2% so với năm 2023. Trong vòng 10 năm trở lại đây, tính từ năm 2015, xuất khẩu các sản phẩm này sang EU trong năm 2022 được coi là đạt giá trị cao nhất, với gần 10 triệu USD, tăng gần gấp đôi so với năm 2021, sau đó đến năm 2024. Mặc dù mức tăng không cao, tuy nhiên đây cũng là kết quả khá tích cực mà ngành xuất khẩu cá tra được đón nhận năm 2024.

Phile cá tra đông lạnh vẫn là sản phẩm chủ lực của cá tra Việt Nam xuất khẩu sang EU. Kim ngạch xuất khẩu bị chi phối nhiều bởi giá trị xuất khẩu sản phẩm này. Năm 2015, xuất khẩu phile cá tra đông lạnh sang khối EU đạt hơn 285 triệu USD, đến năm 2024, giá trị này chỉ còn hơn 165 triệu USD.

Từ thực tế trên, cơ hội nào cho xuất khẩu cá tra sang EU trong năm 2025? Theo VASEP, nền kinh tế năm 2025 được ví như hình ảnh người mới ốm dậy sau cơn bệnh Covid -19. Sức đề kháng còn yếu và rất dễ bị gục ngã bởi các cơn gió ngược - những yếu tố rủi ro có thể đến trong năm 2025 này.

Kinh tế thế giới vẫn phải đối mặt với nhiều thách thức. Các cuộc xung đột ở Ukraine và Trung Đông, bế tắc chính trị ở Đức và Pháp, cùng những hoài nghi về kinh tế Trung Quốc càng làm bức tranh thêm mờ mịt. Xung đột gia tăng có thể làm gián đoạn thị trường năng lượng, ảnh hưởng niềm tin và tăng trưởng, cản trở tăng trưởng thương mại, gây ra những điều chỉnh đột ngột trên thị trường tài chính.

Khối thị trường EU tập trung nhiều quốc gia là khách hàng quan trọng của cá tra Việt Nam khó có thể tránh khỏi những ảnh hưởng này. Tuy nhiên, vẫn còn quá sớm để kết luận hay đưa ra những dự báo chính xác về nhu cầu tiêu thụ của người tiêu dùng tại khối thị trường này, bởi nó phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm cả lý do khách quan trên đây và những tác động chủ quan từ giá.

kinhte.congthuong.vn