Liên kết bao tiêu sản phẩm

Ấp Ông Muộn, phường Lý Văn Lâm (Cà Mau) được phân chia làm 2 khu vực sản xuất nông nghiệp, trong đó vùng ngọt hóa được chính quyền địa phương định hướng sản xuất chuyên lúa, mỗi năm canh tác 2 vụ; vùng còn lại được chuyển đổi sản xuất lúa - tôm theo hình thức VietGap không sử dụng phân thuốc hóa học, sản phẩm được kiểm soát và bao tiêu bởi HTX Dịch vụ nông nghiệp và thủy sản Ông Muộn (gọi tắt là HTX Ông Muộn). Những năm qua, nhờ liên kết sản xuất với HTX Ông Muộn và được bao tiêu nên bà con nông dân địa phương rất an tâm, không lo bị thương lái ép giá mỗi khi đến vụ thu hoạch.

Ông Lâm Văn Cuộc, ngụ ấp Ông Muộn có 1,7ha đất canh tác lúa - tôm. Vụ lúa vừa qua, ông Cuộc trúng đậm, năng suất 8 tấn/ha, giá bán 9.800 đồng/kg. Sau khi trừ chi phí, ông Cuộc còn lãi khoảng 100 triệu đồng.

“Trước những tác động của biến đổi khí hậu, người dân địa phương hiện nay dần quen với cuộc sống, sản xuất theo mùa. Mô hình lúa - tôm là minh chứng cho điều đó, mùa nắng tôi nuôi tôm cua, khi vào mùa mưa, độ mặn giảm tôi trồng lúa kết hợp nuôi tôm. Nhờ vậy mà đời sống gia đình ổn định”, ông Cuộc nói.

Theo ông Cuộc, trước đây sản xuất kém hiệu quả, quy trình manh mún, nhỏ lẻ, đầu ra không ổn định, bấp bênh. Tuy nhiên, từ khi HTX Ông Muộn được thành lập, ông Cuộc đã mạnh dạn tham gia. Kể từ đó, ông Cuộc cũng như nhiều xã viên khác được HTX hỗ trợ kinh nghiệm, kỹ thuật sản xuất và bao tiêu sản phẩm với giá cao hơn thị trường từ 500 - 1.000 đồng/kg nên đời sống của bà con được cải thiện tích cực.

“Vào HTX rất lợi vì được tham gia sản xuất theo chuỗi cung ứng từ đầu vào đến đầu ra, được HTX cung cấp giống và bao tiêu sản phẩm. Vào chính vụ, HTX đưa máy móc vào thu hoạch rồi thu mua lúa tại ruộng nên nông dân giảm được nhiều chi phí, tất cả do HTX làm hết nên nông dân chúng tôi rất khỏe”, ông Cuộc "khoe".

Ông Nguyễn Văn Toàn, Chủ tịch Hội đồng Quản trị HTX Ông Muộn cho biết HTX sản xuất theo chuỗi giá trị từ khâu đầu vào tới đầu ra nhằm kiểm soát chặt chẽ quy trình sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm. HTX cam kết bao tiêu sản phẩm cho bà con nông dân trên diện tích 182ha đất sản xuất lúa - tôm; hiện có 3 sản phẩm, trong đó có 2 sản phẩm chủ lực là gạo ST24 và ST25 được bán với giá 28.000 đồng/kg.

Toàn tỉnh Cà Mau hiện có khoảng 93.000ha diện tích sản xuất tôm - lúa. Trong đó, khu vực phía bắc Cà Mau có trên 47.160ha, còn khu vực phía nam chiếm hơn 43.100 ha. Với mô hình lúa - tôm, bà con nông dân có nhiều cách làm hay, sáng tạo trong việc chuyển đổi sản xuất đem lại hiệu quả cao như xen canh tôm - lúa; tôm -cua - lúa hay lúa - tôm càng xanh - tôm thẻ chân trắng... Mô hình đã góp phần giảm rủi ro dịch bệnh, nâng cao giá trị kinh tế trên cùng một diện tích canh tác. Hiện nay, trên địa bàn tỉnh Cà Mau đã chính quyền địa phương định hướng sản xuất lúa – tôm sạch trên diện tích hàng tram hec-ta đạt tiêu chuẩn quốc tế như: BAP, ASC, GlobalGAP...

Thời điểm này, bà con nông dân ở các vùng sản xuất lúa - tôm trên địa bàn tỉnh Cà Mau bắt đầu tháo nước để rửa mặn, chuẩn bị vụ lúa trên đất tôm.

Hơn 7 năm trước, ông Huỳnh Văn Bé, ngụ phường Láng Tròn đã chuyển đổi 4ha mặt nước nuôi tôm quảng canh cải tiến sang mô hình luân canh lúa - tôm càng xanh - tôm thẻ chân trắng. Từ khi chuyển đổi sản xuất thì cây trồng, vật nuôi trong vuông của gia đình ông Bé phát triển thuận lợi, hằng năm đem lại khoản thu nhập cho gia đình ông khoảng hơn 200 triệu đồng.

Ông Bé kể, nuôi tôm trong thời gian dài dẫn đến tích tụ nhiều chất độc trong đất, ô nhiễm nguồn nước, tôm nuôi dễ nhiễm bệnh, vì vậy, ông quyết định chuyển hướng sản xuất và đem lại thành công lớn. Các giống lúa được lựa chọn để gieo trồng trên đất tôm chủ yếu là lúa ST24, ST25, OM, BL9... Các giống lúa này có đặc điểm nổi trội là đẻ nhánh nhanh, cứng cây, chịu phèn mặn tốt, ít sâu bệnh và cho năng suất khá cao.

“Mùa mưa, tôi tranh thủ rửa mặn, phơi đầm để chuẩn bị sạ lúa. Sau một vụ tôm, chất thải trong đất trở thành nguồn chất dinh dưỡng dồi dào cho cây lúa, không cần thêm phân bón. Rơm rạ sau khi thu hoạch lúa bị phân hủy sẽ tạo môi trường sống và nguồn thức ăn tự nhiên giàu dinh dưỡng cho tôm trong vụ nuôi tiếp theo. Nhờ cách làm này, tôi vừa giảm được chi phí sản xuất, tăng hiệu quả kinh tế trên cùng một diện tích canh tác”, ông Bé nói.

Ông Nguyễn Văn Nghị, thành viên HTX nông nghiệp tổng hợp Ba Đình, xã Vĩnh Lộc cho hay, vùng này thường xuyên bị mặn xâm nhập nên bà con đã chuyển đổi nhiều diện tích lúa 2 vụ sang sản xuất tôm - lúa. Tùy theo thời tiết, tình hình hạn mặn từng năm, nông dân sẽ thực hiện điều chỉnh lịch thời vụ thả nuôi tôm và sản xuất lúa cho phù hợp. Nhờ phương pháp canh tác thuận thiên này, nông dân vùng hạn, mặn thu nhập ổn định hơn.

Vụ lúa - tôm năm nay, xã Vĩnh Phước dự kiến gieo trồng khoảng 8.400ha. Ông Trần Văn Liêm, Bí thư Đảng ủy Vĩnh Phước thông tin: “Đến nay, hầu hết nông dân vùng chuyên canh lúa - tôm đã có nhiều kinh nghiệm trong sản xuất. Cùng với đó các lớp tập huấn nông dân, các chương trình sản xuất hữu cơ, sinh thái, thông minh, giảm phát thải, ứng phó biến đổi khí hậu đang được tích cực triển khai. Để nâng cao hiệu quả sản xuất, xã Vĩnh Phước tiếp tục quan tâm đầu tư kết cấu hạ tầng, nạo vét kênh mương, tạo điều kiện thuận lợi để nông dân sản xuất. Đồng thời, mời gọi các doanh nghiệp có năng lực, uy tín tham gia liên kết từ khâu cung cấp vật tư đầu vào, tổ chức sản xuất, bao tiêu sản phẩm đầu ra”.

Thích ứng biến đổi khí hậu, giảm phát thải

Sản xuất lúa - tôm kết hợp là mô hình thích ứng với biến đổi khí hậu. Người dân thực hiện mô hình đã được minh chứng cụ thể bằng việc cây lúa, con tôm đều thích ứng và phát triển rất tốt trong môi trường qua nhiều năm, giúp vật nuôi giảm khả năng nhiễm bênh.

Ở HTX Ông Muộn, khi tham gia làm thành viên, người dân được hưởng lợi rất nhiều, được HTX sử dụng máy gặt đập liên hợp để thu hoạch và thu mua lúa tại ruộng, giúp giảm chi phí sản xuất. Ông Lâm Văn Cuộc, nông dân địa phương cho biết: “Thu hoạch bằng máy vừa giảm chi phí cho nông dân, rút ngắn thời gian thu hoạch và chất lượng gạo khi chà được đảm bảo tuyệt đối. Nếu thu hoạch thủ công như trước đây, vừa làm tăng chi phí sản xuất, vừa giảm chất lượng hạt lúa do bị ngâm lâu trong nước, khi chà gạo sẽ không còn hương vị thơm ngon tự nhiên”.

Ông Nguyễn Văn Toàn, Bí thư Chi bộ ấp Ông Muộn nói rằng hiệu quả của mô hình lúa - tôm rất cao. Đây là mô hình sản xuất theo hướng thuận thiên, không bỏ đất trống, mùa nào cũng có thu nhập. “So với các địa phương trong tỉnh Cà Mau, chưa có nơi nào sản xuất lúa trên đất tôm hiệu quả như ở Ông Muộn. Thời điểm năm 2016, tỉnh Cà Mau bị thiên tai hạn hán, sản xuất kém hiệu quả nhưng mô hình lúa - tôm ở ấp Ông Muộn vẫn đứng vững, năng suất vượt trội với hơn 8 tấn/ha, được nhiều đoàn công tác ngoài tỉnh đến tham quan, tìm hiểu”, ông Toàn cho biết.

Từ khi thực hiện mô hình này, người dân rất chú trọng đến vấn đề sử dụng phân bón hóa học, thuốc bảo vệ thực vật, bởi ai cũng sợ ảnh hưởng đến môi trường đất, tác động xấu đến con tôm. Do đó, mô hình lúa - tôm ở Ông Muộn giúp làm giảm lượng phát thải ra môi trường. Năng suất lúa mỗi vụ trung bình đạt từ 5 - 6 tấn/ha, có trường hợp đạt vượt trội khoảng 8 tấn/ha.

Những năm qua, tỉnh Cà Mau luôn đẩy mạnh thực hiện liên kết sản xuất chuỗi, trong đó, phát huy vai trò của hợp tác xã nông nghiệp là đầu mối liên kết giữa nông dân với doanh nghiệp tiêu thụ. Tỉnh Cà Mau kêu gọi và tạo điều kiện thuận lợi để các doanh nghiệp tham gia vào các khâu trong liên kết sản xuất lúa - tôm. Đồng thời, củng cố hoạt động của các tổ hợp tác, HTX trong tổ chức sản xuất, kết nối, tiêu thụ sản phẩm; đẩy mạnh quảng bá hình ảnh, kết nối tiêu thụ sản phẩm lúa - tôm thông qua các sự kiện, các hội chợ triễn lãm, đặc biệt là trên các nền tảng số.

Ông Phạm Văn Mười, Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Cà Mau, cho hay: “Mô hình sản xuất lúa - tôm được tỉnh Cà Mau triển khai thực hiện từ những năm 2000, đây được xem là mô hình sản xuất thông minh, thích ứng với biến đổi khí hậu, mang lại hiệu quả bền vững. Việc luân canh kết hợp giữa "cây lúa - con tôm" không chỉ giúp nông dân nâng cao thu nhập trên cùng diện tích canh tác mà còn tạo môi trường thuận lợi cho tôm nuôi phát triển tốt. Để nâng cao giá trị lúa mô hình lúa - tôm, tỉnh Cà Mau đang triển khai các giải pháp phát triển sản xuất theo hướng sinh thái, hữu cơ, đặc biệt quan tâm đến việc xây dựng thương hiệu cho sản phẩm thông qua nền tảng số”.

theo1thegioi.vn