Các Hiệp định thương mại tự do (FTA) đã giúp doanh nghiệp Việt mở rộng thị trường xuất khẩu. Ảnh: Hạ Mây

Cơ hội mở rộng thị trường xuất khẩu

Các FTA thế hệ mới như CPTPP, EVFTA, UKVFTA, RCEP… đã tạo động lực mạnh cho thương mại Việt Nam. Năm 2024, tổng kim ngạch đạt 786,29 tỉ USD, xuất khẩu tăng 14,3% so với 2023, thặng dư 24,8 tỉ USD. Khu vực FDI chiếm 71,8% tổng xuất khẩu, nhất là các ngành công nghệ cao.

Ngày 25.9, tại hội thảo liên quan đến việc thực thi các Hiệp định thương mại quốc tế do Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư TPHCM (ITPC) phối hợp cùng Cục Xúc tiến Thương mại và Cục Xuất nhập khẩu - Bộ Công Thương tổ chức, bà Hồ Thị Quyên - Phó Giám đốc Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư TPHCM cho biết, thách thức khi xuất khẩu sang thị trường quốc tế không nhỏ. Các yêu cầu khắt khe về quy tắc xuất xứ, tiêu chuẩn chất lượng, trách nhiệm xã hội, phát triển bền vững; cùng với áp lực cạnh tranh gay gắt từ doanh nghiệp ngoại ngay tại thị trường nội địa.

“Điều này đòi hỏi doanh nghiệp phải đổi mới chiến lược, nâng cao năng lực quản trị, chủ động hội nhập để tận dụng hiệu quả ưu đãi từ FTA. TPHCM luôn xác định hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp tận dụng FTA là nhiệm vụ trọng tâm” - bà Quyên nhấn mạnh.

Theo Bộ Công Thương, giai đoạn 2023-2024, doanh thu xuất khẩu hưởng ưu đãi FTA tăng bình quân 12,7%/năm. Việc ký kết nhiều FTA còn giúp Việt Nam trở thành điểm đến hấp dẫn trong chuỗi sản xuất toàn cầu. Tuy nhiên, tỉ lệ tận dụng ưu đãi thuế quan mới chỉ đạt 30-40%.

Bà Bùi Hoàng Yến - Đại diện Cục Xúc tiến Thương mại phía Nam cho biết, thách thức lớn là phụ thuộc vào Mỹ, Trung Quốc; tỉ lệ nội địa hóa thấp khiến sản xuất phụ thuộc nhiều nguyên liệu nhập khẩu; rủi ro đứt gãy chuỗi cung ứng; cùng áp lực tuân thủ tiêu chuẩn quốc tế về môi trường, lao động, sở hữu trí tuệ. 6 tháng đầu 2024, Bộ Công Thương ghi nhận 57 cảnh báo về tồn dư chất cấm trong nông sản xuất khẩu, tăng 80% so với cùng kỳ, tập trung ở thanh long, sầu riêng, đậu bắp, ớt và gia vị.

Trước thực trạng này, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 93/NQ-CP và Chỉ thị 38/CT-TTg nhằm nâng cao hiệu quả tận dụng FTA; đồng thời, Cục Xúc tiến Thương mại đẩy mạnh tập huấn, tuyên truyền và tổ chức đoàn giao dịch tại các thị trường trọng điểm.

Giải pháp nâng cao năng lực hội nhập

Theo bà Hoàng Yến, doanh nghiệp cần đầu tư cải thiện điều kiện lao động, phát triển công nghiệp hỗ trợ để nâng tỉ lệ nội địa hóa, tăng cường liên kết giữa SME và khối FDI. Chính sách tài chính - tín dụng cũng là đòn bẩy giúp doanh nghiệp nhỏ có nguồn lực tuân thủ FTA.

“Triển khai đồng bộ các giải pháp sẽ tạo động lực để doanh nghiệp Việt chuyển mình, tận dụng lợi thế, biến thách thức thành cơ hội phát triển” - bà Yến khẳng định.

Về quản trị, bà Đinh Thị Hương Giang - Giám đốc Tư vấn Grant Thornton Việt Nam lưu ý: doanh nghiệp cần minh bạch tài chính, tuân thủ ESG, quản trị rủi ro. Nếu thiếu minh bạch, doanh nghiệp dễ mất uy tín, bị kiểm tra chéo và bỏ lỡ cơ hội. Do đó, cần rà soát báo cáo tài chính theo chuẩn quốc tế, định kỳ đánh giá sức khỏe tài chính, tăng kiểm toán nội bộ và số hóa hệ thống quản trị.

Doanh nghiệp cũng phải thường xuyên đánh giá, điều chỉnh chiến lược theo tín hiệu thị trường; cập nhật quy định của nước nhập khẩu, như yêu cầu về nguyên liệu tái chế tại EU; theo dõi lộ trình FTA để tra cứu thuế suất. Việc áp dụng mã HS hợp lý là yếu tố then chốt giúp đưa ra quyết định nhanh và hiệu quả.

Khi đồng bộ từ sản xuất đến quản trị, nâng cao năng lực chuỗi giá trị, doanh nghiệp Việt sẽ tận dụng tốt ưu đãi từ các FTA, tăng sức cạnh tranh và khẳng định vị thế trên thị trường quốc tế. 

Theolaodong.vn