Đó là tâm sự của ông Nguyễn Văn Tấn (50 tuổi, ngụ khóm Tây Thạnh, phường Mỹ Thới, An Giang) - người đã đầu tư hệ thống vèo nuôi ốc bươu đen, kiểm soát chặt môi trường nuôi (nhiệt độ, pH) và tối ưu quy trình chăm sóc, thu hoạch bằng công nghệ tự động hóa để nâng cao thu nhập.

Sáng 10.9, ông Tấn dẫn chúng tôi đi tham quan mô hình nuôi ốc bươu đen. Khu ao rộng 4.000m² được ông thuê lại nằm cạnh ruộng lúa, muốn tới phải men theo con đường đất ngoằn ngoèo. Không giấu nổi niềm vui, người đàn ông nước da rám nắng vừa rảo quanh bờ ao vừa nhặt vài con ốc để kiểm tra bệnh đường ruột.

“Nếu phát hiện ốc bệnh phải xử lý ngay, không để lây lan”, ông giải thích.

Xuất thân nông dân, ông Tấn luôn trăn trở: Ốc bươu vàng - loài ngoại lai xâm hại ngày một nhiều, trong khi ốc bươu đen - loài ốc đồng quen thuộc, thịt ngọt giòn - lại ngày càng hiếm. Từ đó, ông tự đặt câu hỏi: “Tại sao không nuôi ốc bươu đen?”.

Năm 2022, ông Tấn thuê 3 ao, mỗi ao thả 3.000 con mật độ 150 con/m2. Ban đầu, do chưa có kinh nghiệm nên ốc bươu bị hao hụt rất nhiều. “Khủng hoảng nhất là quãng thời gian thấy ốc bị chết la liệt trong ao. Sau khi tìm hiểu tôi mới biết do trước khi thả nuôi, mình xử lý ao chưa đúng kỹ thuật”, ông Tấn nhớ lại.

Chán nản, mệt mỏi nhưng không bỏ cuộc, ông Tấn nghĩ mình đã đầu tư tiền và công sức như vậy rồi, kể cả thất bại vẫn phải rút kinh nghiệm để làm lại từ đầu. “Mỗi lần thất bại tôi đều tự đặt câu hỏi 'tại sao' để tích lũy kinh nghiệm, hoàn thiện mô hình nuôi ốc”, ông nói.

Ông Tấn chọn mô hình nuôi ốc trong ao tự nhiên, không dùng thức ăn công nghiệp. “Trong ao nuôi, tôi thả bèo, trồng bông súng kết hợp với thức ăn thiên nhiên như: bầu, mướp, mít, ổi... nguồn nguyên liệu sẵn có tại địa phương”, ông cho hay.

Ốc từ khi thả nuôi đến thu hoạch bán thương phẩm mất khoảng 5 tháng, ông thu được 1,7 tấn ốc thương phẩm. Nếu nguồn cung khan hiếm, thương lái sẽ mua trọn ao; ngược lại, khi dồi dào, họ sẽ chọn ốc to để mua trước.

Theo ông Tấn, khó nhất khi nuôi ốc bươu đen là ổn định hệ sinh thái, đặc biệt khi mưa lớn làm pH vượt ngưỡng khiến ốc chết hàng loạt. Ông đã từng mất trắng 2/3 ao nuôi vì chủ quan để nước lũ tràn bờ vào năm 2023. Sau thất bại, ông rút thêm kinh nghiệm là mật độ không quá 50 con/m², nguồn nước ổn định, không ô nhiễm, tuyệt đối không lấy nước khi ruộng lúa phun thuốc trừ sâu.

Khi ao nuôi ổn định, mỗi kỳ 4 tháng xuất bán hàng chục tấn ốc với giá 60.000 đồng/kg, lợi nhuận hơn 120 triệu đồng. Ngoài ốc thương phẩm, ông còn bán trứng và con giống. Tuy vậy, ông nhận thấy nuôi ốc theo cách truyền thống trong ao hồ tự nhiên vẫn nhiều rủi ro do khó kiểm soát pH, nhiệt độ.

Lý giải rõ hơn, ông Tấn cho biết ốc bươu đen sinh trưởng tốt trong môi trường nước có độ PH từ 6,5 - 8,5 và nhiệt độ từ 25 - 30 độ C.

Thế nhưng, ở môi trường ao hồ tự nhiên, nếu gặp mưa có lượng axit lớn sẽ khiến ốc bị bệnh dẫn đến sinh trưởng kém hoặc chết hàng loạt nếu không kịp xử lý. Việc kiểm soát nhiệt độ trong ao hồ tự nhiên gặp nhiều khó khăn, đặc biệt vào mùa mưa.

“Nuôi ốc trong ao hồ tự nhiên, mùa mưa nhiệt độ xuống thấp, ốc không thể sinh trưởng nên ít người nuôi. Vì vậy chỉ có thể nuôi ốc một vụ vào mùa hè, nhưng gặp nắng gắt, nhiệt độ cao, cộng với mưa dông kèm lượng axit lớn, khiến ốc sinh trưởng kém, thậm chí bị chết”, ông Tấn cho hay.

Chuyển sang mô hình công nghệ cao

Để nuôi quanh năm và giảm phụ thuộc thời tiết, ông Tấn đã tìm hiểu nhiều mô hình trên mạng và trực tiếp tham quan học hỏi. Đầu năm 2024, ông vay ngân hàng, mượn thêm vốn để đầu tư hệ thống vèo công nghệ cao.

“Nuôi ốc trong vèo dễ quản lý, chi phí hợp lý và hạn chế rủi ro so với thả tự do. Đặc biệt còn tránh được tình trạng chim bìm bịp bắt ốc như nhiều hộ gặp phải”, ông chia sẻ.

Mô hình nuôi ốc đen của ông Tấn hiện có 8 vèo bằng lưới mùng, khung tre, mỗi vèo 20m², thả 10.000 con giống. Sau hơn 4 tháng, ốc đạt 35 - 40 con/kg, có thể xuất bán. Với giá bán 50.000 đồng/kg, sau khi trừ tất cả các chi phí, ông lãi hơn 180 triệu đồng.

So với nuôi ao, ốc trong vèo chỉ mất 4 tháng, kích cỡ thương phẩm đồng đều, một năm có thể nuôi tới 3 vụ. Thức ăn chủ yếu là rau xanh, bèo tây, mít, mướp, thêm cám gạo, bắp xay. Ông còn tự sản xuất cám nổi giàu dinh dưỡng từ nguyên liệu xanh và cá xay, dễ kiểm soát khẩu phần, tránh dư thừa.

Đặc biệt, ông xây dựng hệ thống ấp trứng để chủ động nguồn giống, giảm chi phí đầu vào.

Theo ông Tấn, muốn ốc bươu đen ăn khỏe và nhanh lớn, cần quan tâm lựa chọn loại thức ăn phù hợp từng giai đoạn của ốc và chú ý xay nhuyễn hoặc cắt nhỏ các loại cây và rau, quả có kích cỡ lớn để ốc dễ ăn. Bên cạnh đó, cần chú ý quản lý chặt nguồn nước trong các ao, mương nhằm tránh nguồn nước bị ô nhiễm.

Nuôi ốc bươu đen theo hướng công nghệ cao, các vèo phải có màng ngăn mưa, che nắng nên độ pH và nhiệt độ nước trong vèo được đảm bảo. Cùng với đó, hệ thống lọc, xử lý nước công nghệ cao giúp quá trình vệ sinh nước trong vèo nuôi thường xuyên, cung cấp nhiều ôxy, phối trộn khoáng chất từ đó ốc sinh trưởng nhanh hơn.

Đặc biệt, hệ thống lọc, xử lý nước công nghệ cao này được ông Tấn tích hợp vào điện thoại thông minh, có thể theo dõi các chỉ số trong nước và điều khiển từ xa.

Thị trường rộng mở

Theo ông Tấn, thị trường tiêu thụ ốc bươu đen rất rộng mở, cung hiện nay không đủ cầu. Tuy đã đạt được những kết quả bước đầu nhưng với nguồn vốn và kiến thức, kinh nghiệm còn hạn chế, ông Tấn rất mong các cấp chính quyền, sở, ban ngành quan tâm hỗ trợ thêm về nguồn vốn, khoa học kỹ thuật… để ông chăn nuôi hiệu quả, bền vững.

Ông chia sẻ thêm ốc bươu đen do ông nuôi đã được chứng nhận Vietgap nhưng chỉ mới xuất bán thô. "Ước mơ của tôi là có thể mở rộng quy mô, liên kết sản xuất, bao tiêu sản phẩm, chế biến sâu trước khi xuất bán ra thị trường”, ông Tấn chia sẻ.

Cũng là người trực tiếp thực hiện mô hình nuôi ốc bươu đen trong vèo theo hướng công nghệ cao tại xã Chợ Vàm, tỉnh An Giang, anh Hà Quốc Ninh cho biết: “Với đặc tính dễ nuôi, phù hợp mọi điều kiện nuôi tự nhiên, không tốn nhiều chi phí, công chăm sóc cũng đơn giản, nguồn thức ăn dồi dào, dễ kiếm do ốc ăn tạp, chủ yếu là các loại rau xanh, như: Bèo cám, lục bình, lá khoai mì, rau lang, rau muống, trái mướp già, trái ổi, trái mận chín… nên có thể tận dụng thức ăn sẵn có trong vườn nhà giúp ốc lớn nhanh kèm với đó ốc sinh sản lượng trứng nhiều.

Hiện tôi nuôi 3 vèo có thể cung ứng ra thị trường hơn hàng chục tấn ốc bươu đen thương phẩm, với giá bán ở mức bình quân từ 40.000-50.000 đồng/kg, qua đó giúp tôi đạt được nguồn thu từ 60-80 triệu đồng/năm trở lên.

Bên cạnh đó, tôi cũng có thêm thu nhập từ việc sản xuất và bán ốc bươu giống. Với lượng ốc giống được tạo ra khá lớn, tôi cũng góp phần tạo được nguồn ốc giống phong phú để hỗ trợ các hộ dân tại địa phương phát triển sinh kế, đồng thời giảm sự khai thác quá mức ốc trong tự nhiên, góp phần bảo vệ sự đa dạng sinh học”.

Theo anh Ninh, từ tham gia nuôi ốc bươu đen, thu nhập của gia đình anh đã dần được cải thiện rõ nét và hiện tăng cao hơn gấp 2-3 lần so với nuôi ốc theo cách truyền thống.

Bà Vương Mai Trinh - Chủ tịch UBND phường Mỹ Thới, tỉnh An Giang nhận xét: "Mô hình nuôi ốc bươu đen của ông Tấn là điểm sáng, giúp nông dân tăng thu nhập, hứa hẹn nhân rộng để đa dạng hóa thủy sản nước ngọt tại địa phương.

Đây là mô hình mới của địa phương, bước đầu đã đem lại hiệu quả kinh tế cao, hứa hẹn khả năng mở rộng sản xuất giúp nông dân phát triển kinh tế gia đình.

Địa phương cũng có kế hoạch khuyến khích người dân nhân rộng mô hình này nhằm đa dạng hóa đối tượng, hình thức nuôi trồng thủy sản nước ngọt, giúp tăng lợi nhuận cho nông dân".

Theo1thegioi.vn